Malu

Fa'afefea ona fa'amautu au feso'ota'iga i luga ole laiga ile 2022

Taumafai La Matou Mea Faigaluega Mo Le Aveeseina O Faafitauli





Fa'afouga mulimuli Aperila 17, 2022 Puipuia Lau Fesootaiga 0

I lenei vaitau o le mata'ituina o le tele, e taua le malamalama o lou tulaga faalilolilo ma le saogalemu i luga ole laiga o loʻo faʻafefe. E le gata i lea ae o lau aia tatau i le saolotoga i luga ole laiga o loʻo faʻafefeteina foi. Ma o lea, e tatau ona e faia tausia au gaoioiga i luga ole laiga ia malupuipuia ma faalilolilo mai hackers, malo, ISPs, ofisa faʻasalalauga, ma faʻalapotopotoga tutusa.

O le fesili moni e faapefea? Aua le popole! I lenei pou, o le a ou tuʻuina atu ia te oe ni faʻamatalaga aoga ma togafiti e faʻamautu ai au fesoʻotaʻiga, e le o taʻua, ma faalilolilo i luga ole laiga.





Puipuia au masini

O telefoni feavea'i e te fa'aogaina a'o e feso'ota'i ma au uo e tele lava nafa ma le pu'eina oe e tagata faomea i luga ole laiga ma tagata ta'avale. E te iloa na e faʻaaluina tupe tetele e faʻatau ai lau telefoni. O lenei, ua oʻo i le taimi e faʻamautinoa ai i latou. Ae e le maua fua le saogalemu. O lo'o iai se tau e fa'atatau i ai.

O lo'o i ai le tele o polokalame anti-virus o lo'o avanoa e mafai ona fa'amautu lau telefoni e aofia ai le Android ma iPhones, lea e mafai ona fa'apipi'i faigofie. O le a ou fautuaina oe e te alu mo filifiliga totogi aua e sili atu le lelei nai lo polokalama e leai se totogi ma o mai ma le tele o foliga e taʻalo ai. E mafai foʻi ona e suʻe i lau masini tulaga saogalemu ma fa'aogaina avanoa e avanoa mo oe.



Puipui lau fe'au

O lea la ua e malupuipuia lau masini feaveaʻi, ua oʻo i le taimi e faʻamautinoa ai foi lau feʻau. Aisea ua e fesili ai? E mafua ona o le auina atu o feʻau e ala i se auaunaga puʻupuʻu feʻau (SMS) e mafai ona toe foʻi i tua ona e mafai e ofisa mataʻituina au feʻau SMS ma telefoni i soʻo se taimi i le taimi. E le gata i lea, e mafai ona latou fa'amalosia fa'alalo lau feso'ota'iga feavea'i i auala e le'i fa'ailogaina e fa'afefe ai oe ma le faigofie.

Mafaufau mo sina sekone e uiga i metadata (lea o se vaega taua o le mataʻituina e le malo) faʻatupuina pe a e lafoina se SMS. Ou te fautua atu ia te oe e faʻaaoga polokalame feʻau vave e ofoina atu faʻailoga faʻailoga e puipuia ai au fesoʻotaʻiga. E ui o WhatsApp o se filifiliga lelei, e iai foʻi isi, Fa'ailoga avea ma se tasi e sili ona ou fiafia i ai.



Puipuia lau su'esu'ega

Saogalemu ma saogalemu su'esu'ega i luga ole laiga ole mana'omia lea ole itula. Ou te iloa e toʻatele tagata e suʻesuʻe i luga ole initaneti i aso uma e na o le asiasi atu ia latou upega tafaʻilagi e fiafia i ai. Pau lava le mea latou te mananaʻo ai o le matamata ia latou polokalame pele i luga ole laiga, taʻaloga taʻaloga, ma tifaga. Ae ui i lea, e masani ona latou le iloa o latou le faalauaiteleina ma le saogalemu e faigofie ona faʻafefe i luga ole laiga. Sa'o lelei. O au su'esu'ega ma au feso'ota'iga e mata'ituina e aunoa ma lau fa'atagaga!

Afai e te manaʻo e maua se poto masani suʻesuʻe saogalemu, tumaoti ma le le taʻua, e tatau ona e faia ni puipuiga e faʻasalaina ai tagata e taʻua o tagata taʻavale ma ofisa mataʻituina. A leai, o lo'o e lamatia le leiloa o lau avanoa i luga ole laiga. Ma o le mea lena o loʻo tulimataʻia e nei faʻasalalauga ma ofisa mataʻituina.



Ou te fautuaina oe e te filifili mo se fesoʻotaʻiga tumaʻoti faʻamaonia (VPN) e fesoasoani e faʻapipiʻi lou faʻamatalaga i luga ole laiga e ala i le nanaina o lau tuatusi IP ma faʻailoga lau fefaʻatauaʻiga Initaneti. O lenei mea o le a tu'uina atu ai ia te oe le taugata sili e su'esu'e ai le initaneti ma le sa'olotoga atoatoa ma le le ta'ua.

Fa'aoga upu fa'amalo malosi

Po'o fea lava feso'ota'iga feso'ota'iga e te fa'aogaina - WhatsApp, Skype, po'o Snapchat - e tatau ona e saini i ai. I le taimi o le saini, e tatau ona e tuʻuina atu se username ma password. Ia, o le mea lea e tatau ona e matua fa'aeteete e fa'aoga ai upu fa'amalosi malosi. E tatau ona iai i lau fa'aupuga mataitusi alphanumeric ma ia le itiiti ifo ma le tasi le uiga fa'apitoa - ina ia saogalemu ma lelei lau fa'aupuga.

Le mafua'aga ua ou fa'amamafa tele ai le fa'aogaina o upu fa'amalo malosi ona o latou o le laina muamua lea o le puipuiga mai luga o luga ole laiga hackers, cyberbullies, ma ofisa mata'ituina. Aua lava ne'i fa'aogaina se upu fa'amalo vaivai, A leai, o le a faigofie ona solia au fa'amatalaga i luga ole laiga e tagata e ta'ua o leoleo o au fa'amatalaga.

Fai atu Leai i nofoaga faitele Wi-Fi

O le isi lea manatu tāua. 'Aua ne'i fa'aogaina se nofoaga fa'alaua'itele Wi-Fi a'o faimalaga, po'o lou atunu'u fo'i. O nei nofoaga vevela o loʻo tuʻuina atu ai se lamatiaga moni i lou le faalauaiteleina ma le le taʻua ona e mafai e tagata taʻavale ona faʻafefe i au fesoʻotaʻiga e gaoi au faʻamatalaga. E sili atu le le faʻaogaina o pusa Wi-Fi i faleoloa kofe poʻo faletusi e aunoa ma le puipuiga o se VPN.

Afai e te manaʻo e faʻaoga se nofoaga vevela mo faʻamatalaga fesoʻotaʻiga, ia mautinoa e faʻaoga se VPN faʻatuatuaina auaunaga e faʻailogaina au faʻamatalaga patino mai le pito i le pito. I lenei auala, e mafai ona e taofia au gaioiga i luga ole laiga e le o taʻua mai le mataʻutia o mataʻituina ma tagata taʻavale aitu.

VPN totogi pe leai se totogi?

E sili atu le filifili mo se auaunaga VPN totogi e faʻatuatuaina ma o loʻo i ai se tau talafeagai e faʻapipiʻi i ai. E le lava le lelei o au'aunaga VPN e leai se totogi. O le mea moni e leai se mea e maua fua i lenei lalolagi. E tusa lava pe e te 'ai au meaʻai i aso uma, pe malaga mai lou fale i le ofisa, e iai le tau e tatau ona e totogiina.

Ma a o'o mai i le le ta'ua ma le saogalemu, e tatau ona e tauaveina le tau e fa'amautinoa ai o lo'o tumau le saogalemu o lou i ai i luga ole laiga. O se VPN fa'atuatuaina, fa'atuatuaina auaunaga o le a sau i taimi uma ma se tau tau. Afai e te manaʻo e te fiafia i le saogalemu atoatoa ma le le faalauaiteleina i luga o le upega tafaʻilagi, e leai se filifiliga sili atu nai lo le filifili mo se totogi VPN auaunaga.

Faatasi ai ma auaunaga VPN totogi, e te mauaina se afifi atoatoa ma le saoasaoa maualuga, le fa'atapula'aina bandwidth, fa'amalamalamaga maualuga, tautua tagata fa'atau ma le 'au lagolago, fa'amalieina le fa'atinoga o le server, fa'asalalau i luga ole laiga e le fa'alavelave, ma sili atu i mea uma, sa'olotoga e su'esu'e so'o se upega tafa'ilagi a lau. filifiliga ma le le fa'ailoaina atoatoa, fa'alilolilo ma le saogalemu, fa'apea e fa'aleaogaina uma 'au leaga i luga ole laiga.

Upu Mulimuli

Feso'ota'iga o le toto-ola lea oo tatou olaga i aso faisoo. Ae ui i lea, i le tele o vaega o loʻo naunau e iloa le mea o loʻo e alu i ai poʻo ai foi o loʻo e talanoa i ai, e faʻamalosia le faʻamautuina o au fesoʻotaʻiga.

O togafiti na ou taʻua i luga o le a faʻatagaina oe e faʻatino au fesoʻotaʻiga i totonu o se siosiomaga saogalemu i luga ole laiga, faʻapipiʻiina e faasaga i faʻalapotopotoga mataʻituina leaga ma faʻasalalauga faʻasalalauga ma o loʻo tuliloaina pea au faʻamatalaga taua.

E le gata i lea, faitau